Napęd na 4 koła – czym jest, jakie ma zalety, kiedy się sprawdzi?

Przy wyborze auta przychodzi kierować się najróżniejszymi cechami – rodzajem silnika, ładownością, a nawet… kolorem. Istotną kwestią jest jednak również napęd, w tym także ten określany jako „4x4” – na cztery koła. Czym tak naprawdę jest ta, wyjątkowo popularna ostatnimi czasy, opcja i jakie korzyści przynosi jej wykorzystywanie?

Stały czy dołączany? O rodzajach napędów

Zgodnie z podstawową definicją stały napęd na cztery koła jest takim układem podzespołów, w którym moment obrotowy rozdzielany jest między przednią a tylną oś. Jest to możliwe dzięki centralnemu mechanizmowi różnicowemu – przekładni odpowiadającej za rozdzielenie prędkości obrotowej między dwie osie. Ten rodzaj dzieli się dodatkowo na symetryczny, w którym podział jest równy, a także niesymetryczny – w tym przypadku siła wytwarzana przez silnik jest dystrybuowana w zależności od potrzeb.

Innym rozwiązaniem jest zastosowanie dołączanego napędu – jedna z osi pracuje nieustannie, druga zaś może zostać dodana w dwojaki sposób, ręcznie lub automatycznie. Pierwszy z wymienionych jest najprostszym układem, od dziesięcioleci stosowanym w samochodach terenowych – tylna oś napędzana jest nieustannie, przednia zaś może zostać dołączona za pomocą dźwigni lub przycisku. Bardziej skomplikowanym mechanicznie rozwiązaniem jest napęd dołączany automatycznie – jednocześnie jest to jednak opcja prostsza w obsłudze, zmiana następuje bowiem bez zewnętrznej ingerencji.

Napęd… historyczny?

Napęd na cztery koła, podobnie jak wiele innych rozwiązań stosowanych obecnie w branży motoryzacyjnej, nie jest nowym wynalazkiem. Mimo że do powszechnego użytku wszedł dopiero w latach 80. XX wieku, jego początki sięgają 1903 roku, kiedy to niderlandzka firma Spyker zaprezentowała sportowy model 60/80 – z silnikiem spalinowym, a także napędem 4x4 w dzisiejszym rozumieniu. W późniejszym czasie rozwiązanie zaczęło to być stosowane głównie w pojazdach wyścigowych, w tym w bolidach F1 – wysyp tego typu konstrukcji przypada na koniec lat 60. XX wieku.

Popularność była jednak krótkotrwała – ze względu na wysoką awaryjność zabroniono stosowania napędu czterokołowego w głównych seriach wyścigowych, szybko znalazł on jednak zastosowanie w rajdach samochodowych, dzięki czemu zaczął trafiać do zwykłych pojazdów.

4x4 – zalety i… wady

Główną korzyścią montażu napędu na cztery koła jest większe bezpieczeństwo w poruszaniu się autem – szczególnie w okresie jesienno-zimowym, gdy warunki atmosferyczne bywają niemałym wyzwaniem. Większa przyczepność z pewnością pomoże w podróżach po różnorodnych nawierzchniach, również wtedy, gdy będą one pokryte liśćmi lub śniegiem. Ten typ charakteryzuje się także dużo większą sprawnością przy przyspieszaniu oraz skręcaniu.

Nie należy jednak zapominać, że proces hamowania przebiega dokładnie tak, jak i w popularnych „ośkach”. Dodatkowo, wyższe bywają zarówno koszty samego pojazdu, jak i jego eksploatacji, co wiąże się z dużą ilością rozbudowanych elementów i podzespołów. Zakup auta z napędem na dwie osie jest więc dobrym rozwiązanie szczególnie dla świadomych użytkowników, zdających sobie sprawę ze wszelkich skutków jego stosowania.